Η βρώμη (Avena sativa L.) είναι μοναδική ανάμεσα σε όλες τις καλλιέργειες δημητριακών, επειδή διαθέτει πολλά θρεπτικά συστατικά που έχουν αξία για την ανθρώπινη τροφή, τις ζωοτροφές, την υγειονομική περίθαλψη και τα καλλυντικά. Καλλιεργείται για περισσότερα από 2000 χρόνια σε διάφορα μέρη του κόσμου και είναι μια από τις παλαιότερες καλλιέργειες που είναι γνωστές στον ανθρώπινο πολιτισμό. Εμφανίστηκε στην καλλιέργεια αρκετές χιλιάδες χρόνια αργότερα από άλλα σιτηρά όπως το σιτάρι και το κριθάρι. Αυτό το δημητριακό είναι μια σημαντική πηγή υδατανθράκων, διαιτητικών διαλυτών ινών, πρωτεΐνης, λιπιδίων, διαφορετικών φαινολικών ενώσεων, βιταμινών και μετάλλων. Λόγω της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης του κοινού για υγιεινές διατροφικές συνήθειες, η βρώμη έχει λάβει αυξημένη προσοχή από επιστημονικούς ερευνητές και βιομηχανίες. Παρακάτω θα αναλύσουμε μερικά από τα πιο σημαντικά οφέλη της βρώμης.
Βρώμη για καρδιαγγειακά νοσήματα
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι από τις κύριες αιτίες ανθρώπινων θανάτων παγκοσμίως και μια μελέτη έδειξε ότι ο διατροφικός κίνδυνος είναι ο κύριος παράγοντας για την καρδιαγγειακή νόσο.
Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης ορού και λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL) είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Η κατανάλωση βρώμης, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι μειώνει την ολική χοληστερόλη και την LDL χοληστερόλη ορού, μειώνοντας έτσι τους κινδύνους καρδιαγγειακής νόσου. Μελέτες δείχνουν ότι η βρώμη πλούσια σε βήτα-γλυκάνη ή τα προϊόντα με βάση τη βρώμη σε μια δίαιτα μειώνουν σημαντικά το λιπιδικό προφίλ του αίματος και την αρτηριακή πίεση ρυθμίζοντας τον μεταβολισμό της ινσουλίνης σε ένα άτομο ήπιας υπερχοληστερολαιμίας .
Τα μη επεξεργασμένα προϊόντα με βάση τη βρώμη είναι πιο αποτελεσματικά στη μείωση της χοληστερόλης σε σύγκριση με τα επεξεργασμένα προϊόντα βρώμης όπου οι ιστοί βρώμης είναι πολύ διαταραγμένοι.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) ενέκρινε τη χρήση ισχυρισμών υγείας σε προϊόντα με βάση τη βρώμη, συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου εάν καταναλωθούν με ρυθμό 3 g βήτα-γλυκάνης την ημέρα και εάν το τρόφιμο συνεισφέρει 0,75 g βήτα-γλυκάνης ανά μερίδα.
Εκτός από τη βήτα-γλυκάνη, οι πρωτεΐνες και τα λιπίδια στη βρώμη συμβάλλουν επίσης στη μείωση της χοληστερόλης. Η βρώμη είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και κυμαίνεται μεταξύ 12 και 20%.
Βρώμη για Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Η β-γλυκάνη της βρώμης επηρεάζει τη γλυκαιμική απόκριση καθυστερώντας την πέψη του αμύλου.
Η αποτελεσματικότητα της β-γλυκάνης εξαρτάται επίσης από τον χρόνο μαγειρέματος, την ποσότητα, τη διάρκεια κατανάλωσης, τις τεχνικές επεξεργασίας, τις φυσικοχημικές ιδιότητες και τη μορφή του τροφίμου. Η βρώμη με μεγάλες νιφάδες έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, το μούσλι και η γκρανόλα έχουν μέτριες τιμές γλυκαιμικού δείκτη, ενώ η βρώμη γρήγορου ψησίματος, η στιγμιαία βρώμη και το γάλα βρώμης έχουν υψηλότερες τιμές γλυκαιμικού δείκτη.
Βρώμη και παχυσαρκία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας, η παχυσαρκία ή το υπερβολικό βάρος είναι ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για την υγεία που ευθύνονται για τα 2,8 εκατομμύρια παγκόσμιας θνησιμότητας. Αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο άλλων μη μεταδοτικών επιπλοκών της υγείας όπως η καρδιαγγειακή νόσος, οι μυοσκελετικές διαταραχές, ο διαβήτης και οι καρκίνοι. Μελέτες δείχνουν ότι η πρόσληψη διαιτητικών ινών και δημητριακών ολικής αλέσεως μεσολαβούν για την απώλεια σωματικού βάρους και αυτό θα ήταν μια νέα οδός για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Η κατανάλωση προϊόντων βρώμης με υψηλή βήτα γλυκάνη δίνει μια αντίληψη κορεσμού και διάτασης του στομάχου, η οποία μειώνει την πείνα. Επιπλέον, η β-γλυκάνη της βρώμης ενεργοποιεί τον υποθαλαμικό άξονα του εντέρου, ο οποίος αυξάνει τον κορεσμό!
Βρώμη και κοιλιοκάκη
Η κοιλιοκάκη, επίσης γνωστή ως δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μια συστηματική ανοσολογική γαστρεντερική διαταραχή που προκαλείται από την κατάποση διατροφικής γλουτένης ή σχετικών πρωτεϊνών σε γενετικά ευαίσθητα άτομα. Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη αποθήκευσης που βρίσκεται σε δημητριακά όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η σίκαλη, τα οποία δεν μπορούν να αφομοιωθούν σωστά από το ανώτερο γαστρεντερικό σωλήνα και μπορούν να βλάψουν τον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου. Η τήρηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη φαίνεται να είναι η καλύτερη θεραπεία για τη θεραπεία της κοιλιοκάκης. Η βρώμη που χρησιμοποιείται σε μια δίαιτα χωρίς γλουτένη θα πρέπει να παράγεται, να παρασκευάζεται και/ή να υποβάλλεται σε επεξεργασία με προσοχή ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση από άλλα δημητριακά που περιέχουν γλουτένη, όπως το σιτάρι, η σίκαλη και το κριθάρι.
Βρώμη και Καρκίνος
Αρκετές μελέτες έχουν επισημάνει τη θετική συσχέτιση των βιολογικά ενεργών ενώσεων στη βρώμη και τη μείωση του καρκίνου. Η αντικαρκινική δράση και η πρόληψη του καρκίνου παρατηρήθηκαν έναντι των καρκινικών κυττάρων του δέρματος , του επιθηλιακού καρκίνου του πνεύμονα και του καρκινώματος του παχέος εντέρου.
Βρώμη για αντιοξειδωτική δράση
Η οξείδωση είναι μια χημική αντίδραση που παράγει ελεύθερες ρίζες, οι οποίες βλάπτουν τα κύτταρα των οργανισμών. Τα αντιοξειδωτικά είναι η ένωση που καθαρίζει αυτές τις ελεύθερες ρίζες, μειώνοντας έτσι το οξειδωτικό στρες. Η βρώμη είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά όπως βιταμίνη Ε, φυτικό οξύ, φαινολικές ενώσεις, φλαβονοειδή, στερόλες και αβενθραμίδες.
Μικροβίωση βρώμης και εντέρου
Η μικροχλωρίδα του εντέρου είναι σημαντική για τη σωστή γαστρεντερική υγεία και βοηθά στην πρόληψη πολλών ασθενειών, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Η βρώμη διαθέτει μοναδικά φυτοχημικά, όπως υψηλή βήτα-γλυκάνη, ‘’καλά’’ λιπίδια και φαινολικές ουσίες, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του εντέρου.
Βρώμη για την αθηροσκλήρωση
Η αθηροσκλήρωση είναι μια ασθένεια όπου λιπαρά στοιχεία, που ονομάζονται πλάκα, εναποτίθενται στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών. Ο πολλαπλασιασμός των λείων μυϊκών κυττάρων και η μειωμένη παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου είναι δύο κρίσιμα βήματα στην ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης. Πολλές μελέτες έχουν δείξει τον ευεργετικό ρόλο της βρώμης στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης!
Βρώμη για Δερματολογικές Διαταραχές
Η βήτα γλυκάνη της βρώμης είναι γνωστή για τις καταπραϋντικές, ενυδατικές και προληπτικές ιδιότητες του ερεθισμού. Ως εκ τούτου, χρησιμοποιείται σε πολλά καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας.
Το πλιγούρι βρώμης έχει επίσης βρεθεί ότι είναι ευεργετικό στη θεραπεία της ψωρίασης, της ατοπικής δερματίτιδας και στην προστασία του δέρματος από το υπεριώδες φως (UV).
Συμπέρασμα
Η βρώμη μπορεί να παρουσιαστεί ως μια από τις πιο υποσχόμενες λειτουργικές τροφές του μέλλοντος. Πολλά στοιχεία δείχνουν τις ευεργετικές επιδράσεις της βρώμης στη μείωση των κινδύνων καρδιαγγειακής νόσου, των δερματολογικών διαταραχών, της φλεγμονής και του διαβήτη τύπου 2, και αυτές οι επιδράσεις συνδέονται κυρίως με την βήτα γλυκάνη της βρώμης.
Βιβλιογραφία
1. A Review of Health-Beneficial Properties of Oats
2. Impact of Oats on Appetite Hormones and Body Weight Management: A Review
3. Multiple Antioxidative and Bioactive Molecules of Oats ( Avena sativa L.) in Human Health